यो गर्भ॒मोष॑धीनां॒ गवां॑ कृ॒णोत्यर्व॑ताम् । प॒र्जन्य॑: पुरु॒षीणा॑म् ॥
अंग्रेज़ी लिप्यंतरण
मन्त्र उच्चारण
yo garbham oṣadhīnāṁ gavāṁ kṛṇoty arvatām | parjanyaḥ puruṣīṇām ||
पद पाठ
यः । गर्भ॑म् । ओष॑धीनाम् । गवा॑म् । कृ॒णोति॑ । अर्व॑ताम् । प॒र्जन्यः॑ । पु॒रु॒षीणा॑म् ॥ ७.१०२.२
ऋग्वेद » मण्डल:7» सूक्त:102» मन्त्र:2
| अष्टक:5» अध्याय:7» वर्ग:2» मन्त्र:2
| मण्डल:7» अनुवाक:6» मन्त्र:2
0 बार पढ़ा गया
आर्यमुनि
पदार्थान्वयभाषाः - (यः) जो परमात्मा (ओषधीनाम्, गर्भम्) ओषधियों का उत्पत्तिस्थान है और (अर्वताम्, गवाम्, कृणोति) गमनशील विद्युदादि पदार्थों को रचता है तथा (पुरुषीणाम्, पर्जन्यः) जो मनुष्यों की बुद्धियों का तृप्तिजनक है ॥२॥
भावार्थभाषाः - जिस सर्वतृप्तिकारक परमात्मा ने सम्पूर्ण ब्रह्माण्डों को रच कर ओषधियों को उत्पन्न किया और जिसने मनुष्यों की बुद्धि की तृप्ति करने के लिये अपने अनन्त ज्ञान को मनुष्यों के लिये दिया, उसकी उपासना प्रत्येक मनुष्य को करनी चाहिये ॥२॥
0 बार पढ़ा गया
हरिशरण सिद्धान्तालंकार
सर्वोत्पादक परमेश्वर २
पदार्थान्वयभाषाः - पदार्थ- (यः) = जो (ओषधीनाम्) = मेघ तुल्य ओषधियों, (गवाम्) = गौओं, (अर्वताम्) = अश्वों और (पुरुषीणाम्) = मानव स्त्रियों के (गर्भम् कृष्णोति) = गर्भ उत्पन्न करता है, वही (पर्जन्यः) = सर्वोत्पादक प्रभु है।
भावार्थभाषाः - भावार्थ-औषधियों, गाय व घोड़े आदि पशुओं व मनुष्यों को उत्पन्न करनेवाला वह सर्वोत्पादक परमेश्वर ही है इस रहस्य को जानें।
0 बार पढ़ा गया
आर्यमुनि
पदार्थान्वयभाषाः - (यः) य ईश्वरः (ओषधीनाम्, गर्भम्) ओषधीनामुत्पत्तिस्थानमस्ति तथा च (अर्वताम्, गवाम्, कृणोति) गमनशीलविद्युदादिपदार्थान् रचयति तथा (पुरुषीणाम्, पर्जन्यः) मनुष्यबुद्धीनां तर्प्ताऽस्ति ॥२॥
0 बार पढ़ा गया
डॉ. तुलसी राम
पदार्थान्वयभाषाः - Celebrate the Parjanya, cloud of the showers of life and existence, who generates the Golden Egg, Hiranyagarbha, the seed of moving stars and revolving planets, herbs and trees, cows and horses and the humans, and the cloud which then brings the showers of living waters and vests the seeds of life in earth for vegetation and all that moves and achieves and all the human race for the continuance of life in existence.
